• 

14 Σεπτεβρίου 1943...

Μία μέρα που θα μείνει χαραγμένη στην Ιστορία,  η μέρα που οι Γερμανοί κατακτητές έσπειραν το θάνατο στον Αμιρά και στα υπόλοιπα χωριά της Βιάννου. 

Μετά τη μάχη της Σύμης, αργά στις 12-9-1943 οι αντάρτες αποσύρθηκαν από τα υψώματα της ανατολικής και δυτικής πλευράς της κοιλάδας με τον ένα νεκρό και τους δύο τραυματίες τους ενώ οι Γερμανοί μετέφεραν με πολλά ζώα τους δικούς τους 12 χιλιομ. στην Αν. Βιάννο.

 

Μνημόσυνο στους τάφους των εκτελεσθέντων ~Βαχός 1945

Οι Γερμανοί σκότωσαν τους άντρες που βρήκαν στην Κάτω Σύμη και στον Πεύκο και 2 μέρες μετά τη μάχη, την Τρίτη 14 Σεπτεμβρίου 1943, ημέρα του Τιμίου Σταυρού έβαλαν φωτιά στα 2 χωριά. Ταυτόχρονα, αφού κύκλωσαν τα χωριά Βαχό, Κεφαλοβρύσι, Κρεβατά και Αγ. Βασίλειο, σκότωσαν όλους τους άντρες που δεν πρόλαβαν να φύγουν ή πιστεύοντας στις υποσχέσεις που τους έδωσαν την παραμονή το βράδυ, ότι τάχα κινδυνεύουν έξω και όχι στα σπίτια τους, παρέμειναν.

 

Ξημερώματα στις 14-9-1943 άρχισαν σε όλα τα χωριά οι ομαδικές εκτελέσεις. Στο χωριό Αμιρά, στην περιοχή "Αμπέλια" κάτω από το Ηρώο, εκτελέστηκαν 114 άνδρες. Ύστερα οι Γερμανοί άρχισαν την εκκαθάριση όλης της περιοχής σε πλάτος 5 χιλιομέτρων από την παραλία “νεκρή ζώνη” σκοτώνοντας αδιακρίτως όποιους έβρισκαν, άνδρες, γυναίκες και παιδιά.

 Μνημόσυνο στους τάφους των εκτελεσθέντων ~ Κρεββατάς 1945

401 νεκροί, ανάμεσά τους οικογένειες που ξεκληρίστηκαν όπως της Κυριακής Συγγελάκη από τα Αμιρά (ο πατέρας και 4 γιοί του) και του Εμμ. Δημητριανάκη από τα χδόχια (5 νεκροί), έγκυες γυναίκες, παράλυτοι, ανάπηροι και γέροι. Παιδιά, όπως εκείνα του Γ. Βερβελάκη από το Κεφαλοβρύσι 8, 12 και 15 χρόνων που βασανίστηκαν και ύστερα κατακρεουργήθηκαν γιατί δεν μαρτύρησαν πού ήταν οι γονείς τους. 300 ομήρους έκλεισαν στο Γυμνάσιο της Βιάννου, από τους οποίους 137 άνδρες από το Καλάμι και το Συκολόγο που αποπειράθηκαν 2 φορές καθ’ όδον να τους εκτελέσουν. Οι 300 που θα εκτελούνταν σίγουρα χωρίς την παρέμβαση του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, του τότε αρχιμανδρίτη Ευγένιου Ψαλιδάκη και του Επισκόπου Πέτρας Διον. Μαραγκουδάκη, αφέθηκαν ελεύθεροι στις 25-9-1943.

 

Μαρτυρία μίας Γυναίκας από το χωριό μας:

“Ζούσα στο χωριό Αμιρά. Γερμανική κατοχή. Ημουν 11 χρονών και μπορούσα να θυμάμαι καλά όλα τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν το φοβερό Σεπτέμβρη του 43, το μήνα που σημάδεψε τη ζωή μου ολόκληρη, γιατί έχασα ό,τι πιο ακριβό είχα στη ζωή μου, τον πατέρα μου...

 

Στήθηκαν λοιπόν τα πολυβόλα και οι άνδρες χωρίστηκαν σε ομάδες από 25-30 άτομα η καθεμιά. Τα πολυβόλα έσπασαν τη νεκρική σιγή που είχε απλωθεί. Οι πρώτοι νεκροί άρχισαν να πέφτουν...

 

Ο πατέρας μου έτυχε στην ομάδα με τους τελευταίους. Η τραγική ειρωνεία σ’ όλο της το μεγαλείο: να περιμένεις το θάνατο με τη σειρά σου! Τώρα που το σκέφτομαι, θαρρώ πως δεν μπορεί να υπάρξει τίποτε τραγικότερο...

 

Οταν τέλειωσαν το απάνθρωπο έργο τους, δόθηκε η άδεια να πάμε να δούμε τους νεκρούς μας και το γρηγορότερο να τους θάψουμε, αλλιώς θα τους έκαιγαν...

 

Μια γιαγιά οδύρεται για τον άνδρα της και τους γαμπρούς της, μια μάνα ετοιμόγεννη (γέννησε σε 12 μέρες την άτυχη αδελφή μου) να ξεσκίζει τις σάρκες της για τον άνδρα της, τον πατέρα της, τους συγγενείς, κι εγώ 11 χρονών παιδί στη μέση αυτού του κυκεώνα ν’ αντικρίζω έναν πατέρα κομματιασμένο με την καρδιά να φαίνεται στο στήθος του και το κεφάλι του διαλυμένο - τα μυαλά του είχαν εκσφενδονιστεί πολλά μέτρα πιο πέρα - ένιωσα να φτάνω τα όρια της τρέλας...

 

Διαταγή του Μύλλερ, Γερμανού μεράρχου, προς στις δυνάμεις που έστειλε στη Βιάννο, με την οποία προδιαγραφόταν το "ολοκαύτωμα" που ακολουθούσε ~ Γερμανικά αρχεία 13/9/1943

Η μάνα μου με υποχρέωσε να γυρίσω στο σπίτι και να φέρω ένα υφαντό σεντόνι και μια μεταξωτή πετσέτα για να τυλίξουμε το σώμα του πατέρα μου. Ο φόβος με διαπερνούσε, όμως δεν μπορούσα να της αρνηθώ... Επέστρεψα στον τόπο των εκτελέσεων, κρατώντας το σεντόνι και την πετσέτα. Το στρώσαμε καταγής με τη γιαγιά μου, σηκώσαμε τον άτυχο γιο αυτής της γης... σαν άχραντα μυστήρια, και τον βάλαμε πάνω στο σεντόνι. Προσπάθησα να μαζέψω όσα μυαλά γινόταν από δω κι από κει που είχαν πεταχτεί και με την πετσέτα δέσαμε όσο κεφάλι είχε απομείνει απ’ τον αγαπημένο μου πατέρα. Η θέα της καρδιάς του, που δεν κτυπούσε πια, μ’ έκανε να χάσω τις αισθήσεις μου. Επρεπε όμως να συνέλθω και να σταθώ, γιατί οι Γερμανοί δεν άφηναν περιθώριο για εκδηλώσεις συναισθηματικές. Τον δέσαμε λοιπόν στο σεντόνι, τον φορτώσαμε στο γαϊδούρι και κινήσαμε για το νεκροταφείο. Οταν φτάσαμε εκεί, ο θρήνος είχε πάρει άλλες διαστάσεις. Έπρεπε να βρεθούν μνήματα για όλους. Ο πατέρας μου, ο λατρευτός μου πατέρας, πούθα ‘βρισκε ανάπαυση; Ξεκινά λοιπόν ένας μαραθώνιος, που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Η γιαγιά μου άρχισε να σκάβει κι εγώ με το φουστάνι μου έβγαζα τα χώματα απ’ έξω. Η μάνα μου δίπλα στον πατέρα μου να οδύρεται και να βγάζει τα μαλλιά της. Τέλειωσε η ταφή του πατέρα μου, φυσικά χωρίς παπά, χωρίς ψαλμωδία, χωρίς καμία διαδικασία για κανέναν. Αρχίζει η ταφή του θείου και φτάνει η σειρά του παπού μου. Τότε άρχισαν ξανά τις απειλές οι Γερμανοί, πως, αν δεν τελειώαναμε μέσα σε 2-3 ώρες, θα τους έκαιγαν”...

 

Ο γέροντας Χρηστάκης από τον Αμιρά, που σώθηκε εκ θαύματος από τις εκτελέσεις ~ Αμιράς 1

ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΕΣ ΣΤΟΝ ΑΜΙΡΑ ΣΤΙΣ 14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943

Αναστασάκης  Γεώργιος, ετών 60 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Αναστασάκης  Εμμανουήλ, ετών 36 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Αντωνάκης  Ιωάννης, ετών 75 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

 

Αντωνογιαννάκης  Σταύρος, ετών 65 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Βαρδάκης  Γεώργιος, ετών 52 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Βαρδάκης  Χαρίδημος, ετών 25 εκτελέστηκε στον Πεύκο στις 14/9/43

 

Βαρδιατζάκης  Εμμανουήλ, ετών 36 εκτελέστηκε στη 2^η ομάδα

 

Βασιλικάκης  Γεώργιος, ετών 81 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα και Βασιλικάκης  Ματθαίος, ετών 75 εκτελέστηκε στη ‘’Μελιανή Βρύση’’

 

Βασιλικάκης  Μύρων, ετών 65 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Βερυκοκάκης  Γεώργιος, ετών 33 εκτελέστηκε στην  3^η ομάδα

 

Βερυκοκάκης Ιωάννης Μ, ετών 41 εκτελέστηκε στον Κρεββατά στις 14/9/43

   

 

Βερυκοκάκης  Ιωάννης  Σπ, ετών 75 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Βερυκοκάκης  Ματθαίος, ετών 23 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Βερυκοκάκης  Μύρων, ετών 36 εκτελέστηκε στην περιοχή «Γαλανού»

 

Βερυκοκάκης  Νικόλαος, ετών  35 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Βερυκοκάκης Πολυχρόνης, ετών 33 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Γεωργιαννάκης Αντώνιος, ετών 88 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

 

Γεωργιαννάκης  Ιωάννης, ετών 35 εκτελέστηκε στα Γδόχια στις 16/9/43

 

Γεωργιαννάκης  Ματθαίος, ετών 64 εκτελέστηκε  στην  3^η ομάδα

 

Γεωργιαννάκης  Νικόλαος, ετών 49 εκτελέστηκε  στη  2^η  ομάδα

 

Γιαγκάκης  Ματθαίος, ετών 58 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Γρυσμπολάκης  Εμμανουήλ, ετών 69 εκτελέστηκε στον δρόμο

 

 

Δασκαλάκης  Εμμανουήλ, ετών 96 εκτελέστηκε στο σπίτι του

 

Δασκαλάκης  Ιωάννης, ετών 47  εκτελέστηκε  στην 3^η ομάδα

 

Δασκαλάκης Σταύρος, ετών 77 εκτελέστηκε στην αυλή του σπιτιού του

 

Ηλιάκης Αθανάσιος, ετών 19 εκτελέστηκε στη 2^η ομάδα

 

Ηλιάκης Αριστείδης, ετών 60 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

 

Ηλιάκης Δημήτριος, ετών 61 εκτελέστηκε  στην 4^η  ομάδα

 

Ηλιάκης Ελευθέριος, ετών 20 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Ηλιάκης Εμμανουήλ, ετών 36 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Ηλιάκης Ιωάννης, ετών 30 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Ηλιάκης Κωνσταντίνος, ετών 29 εκτελέστηκε στη 2^η ομάδα

 

Ηλιάκης Ματθαίος, ετών 55 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Ηλιάκης Μιχαήλ, ετών 46 εκτελέστηκε στη 2^η ομάδα

 

Ινιωτάκης Δημήτριος, ετών 28, έμενε στις Αγ.Παρασκιές και εκτελέστηκε  στη 2^η ομάδα

 

 

Ινιωτάκης  Ιωάννης, ετών 44 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Ινιωτάκης Μιχαήλ, ετών 68 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Ινιωτάκης Νικόλαος, ετών 74 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Ινιωτάκης  Πέτρος, ετών 41 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Καρακωνσταντάκης Εμμανουήλ, ετών 71 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Κονδυλάκης Εμμανουήλ, ετών 33 εκτελέστηκε  στην 3^η ομάδα

 

Κονδυλάκης Νικόλαος, ετών 70 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Κονσολάκης Εμμανουήλ, ετών 62 εκτελέστηκε στον Αγροτικό δρόμο

 

 

Κονσολάκης Ιωάννης, ετών 18 εκτελέστηκε στην 4^η  ομάδα

 

Κονσολάκης  Νικόλαος, ετών 34 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

 

Κονσολάκης  Σπυρίδων, ετών 21 εκτελέστηκε  στην 4^η ομάδα

 

Κρασάς  Γεώργιος, ετών 37 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Κρασάς  Ματθαίος, ετών 22 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Κρασάς  Μιχαήλ, ετών 45  εκτελέστηκε στη 2^η  ομάδα

 

Κρεβαθιανάκης  Εμμανουήλ, ετών 35 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Κρεβαθιανάκης  Ιωάννης, ετών 33 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

 

Λουλάκης  Εμμανουήλ, ετών 36 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Μαθιουδάκης Απόστολος, ετών 36 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Μαθιουδάκης Εμμανουήλ, ετών 78 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

 

Μαθιουδάκης Δημήτριος, ετών 74 εκτελέστηκε στην 3η ομάδα

 

Μαθιουδάκης Μιχαήλ Αντ, ετών 69 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Μαθιουδάκης Μιχαήλ Νικ, ετών 47 εκτελέστηκε στην περιοχή ‘’Πρίνακας’’

 

Μακρυγιωργάκης Ιωάννης, ετών 21 εκτελέστηκε       

     

Μακρυγιωργάκης Στυλιανός, ετών 67 εκτελέστηκε στα Χαράκια

 

Μικρογιαννάκης  Γεώργιος Εμμ, ετών 32 εκτελέστηκε στα Χαράκια

 

Μικρογιαννάκης  Γεώργιος Μ, ετών 57 εκτελέστηκε στα Χαράκια

 

Μικρογιαννάκης Εμμανουήλ, ετών  65 εκτελέστηκε στα Χαράκια

 

 

Μικρογιαννάκης  Ιωάννης, ετών 34 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Μπαριτάκης  Εμμανουήλ, ετών 39 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Παντουβάκης  Δημήτριος, ετών 58  εκτελέστηκε στο ’’Πλυσταριό’’ στις 12/9/43

 

Παντουβάκης  Ματθαίος, ετών 53 εκτελέστηκε στην περιοχή  ‘’Γαλανού’’

 

Παπαδάκης  Γεώργιος, ετών 44 εκτελέστηκε  στην 3^η ομάδα

 

Πυροβολάκης Νικόλαος, ετών 44 εκτελέστηκε στη 2^η ομάδα

 

Ραπτάκης Βασίλειος, ετών 68 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

 

Ραπτάκης Γεώργιος  Εμμ., ετών 58 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Ραπτάκης Γεώργιος  Μιχ., ετών 47 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Ραπτάκης Εμμανουήλ Βας., ετών 39 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Ραπτάκης Εμμανουήλ Γεωρ, ετών 23 εκτελέστηκε στη 2^η ομάδα

 

Ραπτάκης Κωνσταντίνος, ετών 39 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Ραπτάκης Μάρκος, ετών 47   εκτελέστηκε  στην  περιοχή  «Γαλανού»

 

 

Ραπτάκης Μιχαήλ  Εμμ, ετών 52 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Ραπτάκης Μιχαήλ Ιωάν, ετών 74 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Ραπτάκης Σοφοκλής, ετών 19 εκτελέστηκε στη 2^η ομάδα

 

 

Σαμπροβαλάκης Μιχαήλ, ετών 40, καταγόταν από την Ιεράπετρα και εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Σταυρακάκης Ματθαίος, ετών 61 (αναφέρεται στον κατάλογο, αλλά δεν επαληθεύεται)

 

 

Σταυρακάκης Νικόλαος Αντ, ετών 55 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Σταυρακάκης Νικόλαος Γεωρ, ετών 39 εκτελέστηκε στην  4^η ομάδα

 

Συγγελάκης Αριστομένης, ετών 33 εκτελέστηκε στο σπίτι του

 

Συγγελάκης Ιωάννης, ετών 34 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Συγγελάκης Ματθαίος, ετών 20 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

 

Συγγελάκης Νικόλαος, ετών 75 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

 

Συγγελάκης Παύλος, ετών 21 εκτελέστηκε στο σπίτι του

 

 

Τσαγκαράκης Γεώργιος, ετών 54 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Τσαγκαράκης Δημήτριος, ετών 65 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Τσαγκαράκης Εμμανουήλ, ετών 49 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

 

Τσαγκαράκης Κωνσταντίνος, ετών 33 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Τσαγκαράκης Μάρκος, ετών 37 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Τσαγκαράκης Νικόλαος Εμμ, ετών 33 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Τσαγκαράκης Νικόλαος Ιωάν, ετών 64 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

 Τσαγκαράκης Νικόλαος Ιωάν-Γ, ετών 32 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

 Φιορής  Χρήστος, ετών 51 καταγόταν από το Ηράκλειο και εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

 

Χαλκιαδάκης Γεώργιος, ετών 35 εκτελέστηκε στη 2^η ομάδα

 

Χαλκιαδάκης Εμμανουήλ Νικ, ετών 32 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Χαλκιαδάκης Εμμανουήλ .Σπ., ετών 33 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Χαλκιαδάκης Εμμανουήλ Χαρ., ετών 36 εκτελέστηκε στην 1^η ομάδα

 

Χαλκιαδάκης Ιωάννης Νικ, ετών 58 εκτελέστηκε στη 2^η ομάδα

 

 

Χαλκιαδάκης Ιωάννης Χαριδ., ετών 44 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Χαλκιαδάκης Μιλτιάδης, ετών 59  εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Χαλκιαδάκης Νικόλαος Γεωρ, ετών 65 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Χαλκιαδάκης Νικόλαος Κων, ετών 69  εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Χαλκιαδάκης Σπυρίδων, ετών 65 τραυματίας της 1^ης ομάδας που υπέκυψε

 

 

Χαλκιαδάκης Σταύρος, ετών 27 εκτελέστηκε    

    

Χρηστάκης Αθανάσιος, ετών 40 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Χρηστάκης Εμμανουήλ, ετών 35 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Χρηστάκης Ματθαίος, ετών 70 εκτελέστηκε στην 4^η ομάδα

 

Χρηστάκης Νικόλαος, ετών 65 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Χριστοδουλάκης Γρηγόριος, ετών 20 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα

 

Χριστοδουλάκης Μιχαήλ, ετών 60 εκτελέστηκε στην 3^η ομάδα